1,6 milyon araç sahibi otomotiv devlerine karşı

Dünyanın en büyük otomobil üreticilerinden bazıları, İngiltere’nin başkenti Londra’daki Yüksek Mahkeme’de (High Court) pazartesi günü başlayan kritik bir davada yargılanıyor. Mercedes-Benz, Ford, Nissan, Renault ve Stellantis bünyesindeki Peugeot ile Citroen markaları, dizel araçlarının emisyon testlerinde hile yaptıkları iddiasıyla suçlanıyor.

1,6 milyon araç sahibini temsil eden avukatlar, bu markaların araçlarında yasa dışı “defeat device” (emisyon hilesi cihazı) kullandıklarını öne sürüyor. Bu cihazların test sırasında emisyonları yasal sınırlar içinde tutarken, normal kullanımda bu kontrolü devre dışı bıraktığı iddia ediliyor.

ŞİRKETLER SUÇLAMALARI REDDEDİYOR

Üretici firmalar ise suçlamaları “temelden hatalı” olarak nitelendiriyor ve 2015’teki Volkswagen “dieselgate” skandalıyla herhangi bir benzerlik bulunmadığını savunuyor. Mercedes-Benz, araçlarındaki emisyon kontrol sistemlerinin “yasal ve teknik olarak haklı” olduğunu belirtti.

MAHKEME SÜRECİ VE OLASI TAZMİNAT

Dava, beş üreticinin belirli dizel modelleri üzerinden yürütülecek. İlk aşamada, bu araçlarda yasaklı emisyon cihazlarının kullanılıp kullanılmadığına karar verilecek. Mahkeme, üreticilerin bu tür cihazları kullandığına hükmederse, tazminat miktarları gelecek yıl yapılacak ikinci bir duruşmada belirlenecek.

Kararın, diğer üreticilere yönelik benzer yüz binlerce davayı da kapsaması bekleniyor. Bu kapsamda Stellantis’in Vauxhall/Opel markaları ve BMW de inceleme altında.

“MODERN ZAMANLARIN EN BÜYÜK GÜVEN İHLALLERİNDEN BİRİ”

Davacılardan birinin avukatı olan Martyn Day, iddiaların kanıtlanması halinde bunun “modern zamanların en ağır kurumsal güven ihlallerinden biri” olacağını söyledi.

Volkswagen, 2015 yılında emisyon testlerinde hile yaptığını kabul etmiş, bu itirafın ardından şirkete 32 milyar euroyu aşkın ceza, araç geri çağırma ve hukuki maliyet yükü doğmuştu. Eski CEO Martin Winterkorn hakkında açılan dava ise sağlık gerekçesiyle bu ay askıya alınmıştı.

KÜRESEL BOYUTTA DİZEL DAVALARI

Londra Yüksek Mahkemesi daha önce, 2020 yılında Volkswagen aleyhine benzer bir davada “defeat device” kullanımını yasa dışı bulmuştu. VW, 2022’de sorumluluğu kabul etmeden davacılarla uzlaşmıştı.

Şu anda toplam 14 üreticiyi kapsayan yeni dava, İngiltere tarihinin en büyük toplu tazminat davalarından biri olarak öne çıkıyor. Davacı avukatlar, sürecin toplam değerini yaklaşık 6 milyar sterlin (yaklaşık 8 milyar dolar) olarak tahmin ediyor.

Benzer şekilde, Hollanda’da temmuz ayında mahkeme, Stellantis’e ait Opel, Peugeot-Citroen ve DS markalarının dizel araçlarında da emisyon hilesi bulunduğuna hükmetmişti. Stellantis ise kararı “yanlış” olarak nitelendirdi.

ABD ve diğer ülkelerde de otomobil üreticileri, dizel emisyon davalarıyla ilgili para cezaları ödemek ve uzlaşmalara gitmek zorunda kaldı.

OTOPODYUM